Z czego wynikają opłaty za odtwarzanie muzyki

Podstawą wnoszenia opłat za odtwarzanie muzyki w miejscach publicznych jest ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r., Nr 90 poz. 631 z późn. zm.), która w artykule 24 zawiera następujące przepisy:

1. Wolno rozpowszechniać za pomocą anteny zbiorowej oraz sieci kablowej utwory nadawane przez inną organizację radiową lub telewizyjną drogą satelitarną albo naziemną, jeżeli następuje to w ramach równoczesnego, integralnego i nieodpłatnego rozpowszechniania programów radiowych lub telewizyjnych i przeznaczone jest do oznaczonego grona odbiorców znajdujących się w jednym budynku lub w domach jednorodzinnych obejmujących do 50 gospodarstw domowych.
2. Posiadacze urządzeń służących do odbioru programu radiowego lub telewizyjnego mogą za ich pomocą odbierać nadawane utwory, choćby urządzenia te były umieszczone w miejscu ogólnie dostępnym, jeżeli nie łączy się z tym osiąganie korzyści majątkowych.

Kto jest uprawniony do pobierania opłat

Zgodnie z interpretacjami powyższego przepisu, to na odbiorcy publicznym spoczywa udowodnienie, że odbieranie muzyki, programu radiowego lub telewizyjnego nie przynosi korzyści majątkowych: domyślnie – publiczne odtwarzanie muzyki zawsze przynosi korzyści. Do roku 2013 do odbiorców publicznych mogli zgłaszać się przedstawiciele wielu podmiotów uprawnionych do pobierania opłat za odtwarzanie muzyki: ZPAV (Związku Producentów Audio-Video), ZAIKS (Stowarzyszenia Autorów, dawniej Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych), SAWP i STOART (Stowarzyszenia Artystów Wykonawców i Stowarzyszenia Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Muzyczno-Słownych).

1 Polska, Austria, Republika Czeska, Niemcy, Republika Słowacji, Węgry, Wielka Brytania 2 W lipcu 2013 roku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego razem z przedstawicielami organizacji zbiorowego zarządzania ogłosili, że Zespół Orzekający Komisji Prawa Autorskiego zatwierdził wspólną tabelę stawek opłat organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi w zakresie odtwarzania

2 . Oznaczało to, że odbiorca muzyki ma uiszczać tylko jedną opłatę poborcy reprezentującemu wszystkie podmiotowe organizacje. Organizacje zbiorowego zarządzania prawami pokrewnymi nie doszły do porozumienia i z tego powodu w dniu 10 października 2014 r. Minister Kultury wszczął z urzędu postępowanie w przedmiocie wyznaczenia jednej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi do wykonywania wspólnego poboru wynagrodzeń na polu eksploatacji „odtwarzanie”.

Stronami postępowania są organizacje SAWP, ZASP, STL, ZPAV, SFP oraz STOART.

Rozszyfrujmy skróty

• ZAiKS (Stowarzyszenie Autorów ZAiKS) – jedna z najstarszych i najbardziej rozpoznawalnych organizacji w Polsce, zajmująca się głównie prawami do utworów muzycznych, literackich i dramatycznych.
• STOART (Związek Artystów Wykonawców) – reprezentuje prawa artystów wykonawców.
• ZPAV (Związek Producentów Audio-Video) – skupia się na prawach producentów fonogramów i wideogramów.
• SAWP (Stowarzyszenie Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych) – reprezentuje artystów wykonawców w zakresie różnych gatunków i form twórczości.

Tabela stawek opłat jest bardzo szczegółowa i liczy wraz z opisem 51 stron. Jest ona do pobrania na stronie ZPAV (2024r)

https://stoart.org.pl/upload/2024/04/tabela-stawek-wynagrodzen-za-odtwarzanie-utworow-i-przedmiotow-praw-pokrewnych-2024-rev.pdf

Poniżej wycinek dotyczący  kilku wybranych  przypadków

Kto powinien dokonać opłaty

Przepisy nie wskazują jednoznacznie kto powinien dokonać opłaty w związku z czym należy przyjąć, że odpowiedzialny za dokonanie opłat jest organizator.

Jakie konsekwencje grożą za brak opłat

Sprawa karna

Zdarza się, że organizacje zbiorowego zarządzania, zamiast wytaczać powództwa cywilne o zapłatę, wykorzystują ścieżkę procesu karnego. W tym celu składają zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa z art. 116 ust. 1 prawa autorskiego. Przepis ten przewiduje, że kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom rozpowszechnia cudzy utwór w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo karze do dwóch lat pozbawienia wolności. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, kara jest wyższa – do trzech lat pozbawienia wolności. W praktyce w takich sprawach trzeba się liczyć z karą grzywny. Przedsiębiorca nie tylko poniesie koszty, ale też będzie figurować w Krajowym Rejestrze Karnym jako osoba skazana za przestępstwo.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 4.02.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. nr 90, poz. 631 ze zm.).